Nina Siegal is een auteur en journalist uit New York die sinds 2006 in Amsterdam woont. Ze schrijft regelmatig voor The New York Times, waarin ze verslag doet van Europese kunst, cultuur en geschiedenis, met bijzondere aandacht voor de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust.
De Nationale Hannie Schaft Herdenking vindt dit jaar plaats op zondag 24 november in PHIL Haarlem.

Nina Siegal is promovenda aan de Universiteit van Amsterdam bij de Amsterdam School for Heritage, Memory and Material Culture. Haar meest recente boek The Diary Keepers (De vergeten dagboeken) kwam uit in 2023. Het werpt op meeslepende wijze een blik op het verhaal van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust aan de hand van de dagboeken van Nederlandse burgers, verhalen uit de eerste hand van gewone mensen die buitengewone tijden doormaken.

Naast The New York Times is haar freelancewerk verschenen in tientallen kranten en tijdschriften, waaronder TIME Magazine, de Wall Street Journal, ArtNews en The Economist. Klik hier voor meer uitgebreide achtergrondinformatie.

Herdenking 24 november in PHIL Haarlem (voorheen Philharmonie)
Aanvang: 13.00, inloop vanaf 12.30 | Lange Begijnestraat 11 | 2011 HH Haarlem.
Vrije toegang zonder aanmelding vooraf.

De Herdenking wordt opgenomen en zal na een paar dagen terug te kijken zijn via onze website: hannieschaft.nl

Nationale Hannie Schaft Stichting
De Nationale Hannie Schaft Stichting wil mensen – vooral ook jongeren – inspireren om het verschil te maken wanneer het erop aankomt en op te komen voor vrijheid en gelijkwaardigheid in de geest van WO II verzetsstrijder Hannie Schaft. Vanuit een diepgaande overtuiging over onrecht, gelijkwaardigheid en het belang van een democratische rechtsstaat, kwam zij in actie voor onze vrijheid. De Stichting organiseert jaarlijks de Nationale Hannie Schaft Herdenking en de Hannie Schaftlezing op de laatste zondag van november. De Stichting is politiek neutraal en onafhankelijk.

De herdenking wordt mede mogelijk gemaakt door:
Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg (Vfonds) en Gemeente Haarlem.

Op zondag 26 november 2023 herdenken en vieren we het leven van de Haarlemse verzetsstrijder Hannie Schaft. De Nationale Hannie Schaft Herdenking is van 13.00 tot 14.00 in PHIL in Haarlem en is gratis toegankelijk. Omlijst door afwisselende muzikale optredens van onder meer Doris Baaten, Erik Vlasblom en Miriam Venema zal Abdelkader Benali de Hannie Schaftlezing 2023 verzorgen.

Ode aan Hannie

Hannie Schaft was een bijzondere verzetsstrijdster in de Tweede Wereldoorlog.
Er waren wel meer vrouwen actief in het verzet, maar Hannie nam, als een van de weinigen, deel aan het gewapende verzet tegen de nazi’s. Dit kostte haar uiteindelijk haar leven. Ze werd 24 jaar. Haar moed om in opstand te komen tegen de bezetter vormt een grote inspiratiebron voor velen. Op 26 november brengen we een ode aan Hannie Schaft en al degenen die, net als Hannie Schaft, strijden tegen uitsluiting, ongelijkheid en onderdrukking.

Hannie Schaftlezing

De Hannie Schaftlezing zal dit jaar verzorgd worden door Abdelkader Benali.
Benali is schrijver, kunstfotograaf en programmamaker en werkt op dit moment aan een boek over kansengelijkheid in het basisonderwijs. Benali zal zijn visie geven op het belang van opkomen voor de vrijheid.

Optredens

We vieren het gedachtegoed van Hannie Schaft met optredens van Eline Selie, Doris Baaten, Roos van Erkel, Arnout Bultje, Naima Bayo, Erik Vlasblom, Bas Maassen en de Junior Class van de opleiding Musical Master in Amsterdam.

Herdenking 26 november in PHIL Haarlem (voorheen Philharmonie)

Aanvang: 13.00, inloop vanaf 12.30 | Lange Begijnestraat 11 | 2011 HH Haarlem.
Vrije toegang zonder aanmelding vooraf.

De herdenking wordt mede mogelijk gemaakt door:

Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg (Vfonds), Gemeente Haarlem en Nationaal Comité 4 en 5 mei.

Beeld:
Abdelkader Benali: Merlijn Doomernik | Doris Baaten: Annemieke van der Tocht | Roos van Erkel: Sharon de Jong |Miriam Venema: Sabeau Bosscher | Arnout Bultje: privefoto | Erik Vlasblom: René Schotanus | Bas Maassen: Ralph Kämena

Enkele honderden belangstellenden waren zondag 27 november aanwezig bij de jaarlijkse herdenking van verzetsstrijdster Hannie Schaft. Gastspreekster was Mpho Tutu van Furth. Aansluitend was de kranslegging in het Haarlemse Kenaupark bij het beeld “Vrouw in Verzet”.

De jaarlijkse herdenking op de laatste zondag van november ving ’s morgens op de Eerebegraafplaats in Overveen aan. Daar legden de burgemeester van Bloemendaal, familieleden, belangstellenden en een afvaardiging van het stichtingsbestuur bloemen op het graf van Hannie Schaft.

’s Middags kreeg de herdenking traditiegetrouw een vervolg in Hannies geboorteplaats Haarlem. Locatie was dit keer de Philharmonie, waar  burgemeester Wienen van Haarlem, commissaris van de Koning Van Dijk en enkele honderden belangstellenden naar toe waren gekomen.

Mpho Tutu van Furth
Speciale gast was dit jaar predikant, kunstenaar, auteur en ervaren public speaker, Mpho Tutu van Furth; zij nam de Hannie Schaftlezing 2022 voor haar rekening. Tutu van Furth is de dochter van de vorig jaar overleden mensenrechtenactivist en Nobelprijswinnaar Desmond Tutu.

In haar lezing nam zij de toehoorders mee naar de bron van haar activisme en haar strijd voor een rechtvaardigere wereld. Ook spoorde ze het publiek aan dezelfde moed te hebben als Hannie Schaft. “Ook wij kunnen moed tonen door vragen te stellen”, zo betoogde ze. “Door ‘nee’ te zeggen en door na te denken over de impact die onze keuzes hebben op de wereld.”

Vertaalslag naar de jeugd
De programmering rondom de Hannie Schaftlezing werd verzorgd door studenten van de Fontys Hogeschool voor de Kunsten en jongeren van Musical Master. Met dit programma zetten we een volgende stap in het vertalen van het verhaal van Hannie Schaft naar de tegenwoordige tijd. Zo worden jongeren geïnspireerd op te komen voor hun idealen, voor wat zij echt belangrijk vinden. Van de Hannie van toen naar de Hannie’s van deze tijd. Dit sluit ook aan bij het thema ‘hoe Hannie ben jij?’, dat we actief promoten. Een gelijknamige documentairefilm en bijbehorend lesprogramma is via Schooltv beschikbaar gesteld voor basisscholen in Nederland .

U kunt hier de lezing terugkijken.

Zondag 28 november 2021 vond in de Groenmarktkerk in Haarlem de jaarlijkse Nationale Hannie Schaft Herdenking plaats. Net als in 2020 vond de herdenking onder coronabeperkingen plaats. Hierdoor was het aantal aanwezige gasten helaas beperkt. Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam verzorgde deze keer de Hannie Schaftlezing.

Harpiste Sarah van den Akker en mondharmonicaspeler Brian Waterman openden de herdenking live in de kerk. Via een groot scherm hield vervolgens burgemeester Aboutaleb van Rotterdam de gastlezing getiteld ‘De strijd van Hannie Schaft in onze tijd’. Hij ging daarbij in op hoe Hannie Schaft hem inspireert bij zijn uitdagingen als burgemeester van Rotterdam. “Voor Hannie Schaft was de definitie van vrede duidelijk: de overwinning op het wrede naziregime. De vrede die ze zelf helaas niet meer mee zou maken. Maar ze zou het met me eens zijn dat in vredestijd vrede niet alleen een hooggestemd ideaal is, maar broodnodig voor een sterke samenleving. Een samenleving die bestand is tegen schokken en turbulentie van buitenaf. Vrede, dat is zoeken naar wat ons bindt in plaats van verdeelt. Vrede is elkaar niet de rug toe keren, maar de hand reiken.”

Overlijden Paul Elsinga
Voorzitter Jeroen Pliester van de Stichting memoreerde tijdens de herdenking het overlijden van oud erebestuurslid Paul Elsinga afgelopen juni. Paul Elsinga was jarenlang actief in de Stichting. Hij was de laatste directe link met Hannie Schaft. Zij was in de oorlog een tijd bij Pauls ouders ondergedoken. Zo leerde Hannie Schaft de toen nog zeer jonge Paul Elsinga ook kennen. Zijn overlijden maakt eens te meer duidelijk dat het aan de jongere generaties is om de fakkel van de vrijheid, van alles waar Hannie en haar verzetsvriendinnen voor stonden, over te nemen.

Kranslegging in Kenaupark
De herdenking werd omlijst met eerder opgenomen optredens van het Kennemer Jeugdorkest en het koor van Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg. Na afloop legden Commissaris van de Koning Arthur van Dijk van Noord-Holland, burgemeester Jos Wienen van Haarlem, wethouder De Roy van Zuidewijn-Rive van Bloemendaal en diverse anderen kransen en bloemen bij het beeld Vrouw in Verzet in het Kenaupark. Daarbij hielp de scoutinggroep Hannie Schaft uit Almere ook dit jaar weer met het aanreiken van het ‘eerbetoon van bloemen’. Verder vormden een groep van ‘oud’ BZ-strijders de erewacht bij het monument.

De gehele herdenking is als registratie is hier terug te kijken.

Foto’s: Ab van der Deure

Hannie Schaftviering 2020: vicepremier Ollongren voor lege kerk en volle huiskamers

Zondag 29 november 2020 werd in de Grote of St.-Bavokerk in Haarlem gevierd dat de verzetsstrijdster Hannie Schaft 100 jaar geleden werd geboren. Omlijst door muziek blikte enkele sprekers terug op persoonlijke elementen uit haar leven en haar drijfveren. Ook gingen zij in op de betekenis en relevantie van Hannie Schafts anno nu. Vicepremier Kajsa Ollongren sprak daarbij de Hannie Schaftlezing uit.

Door de Covid-19-beperkingen zag de viering er anders uit dan in eerste instantie de bedoeling was. In plaats van ruim 1.000 mensen in de kerk en een vol programma op het podium, zaten er slechts tien mensen in de kerk. Daaronder waren vicepremier Kajsa Ollongren, commissaris van de Koning Arthur van Dijk, de burgemeesters van Haarlem en Bloemendaal Jos Wienen en Elbert Roest en leden van de familie Schaft. Toch was er een uniek gevuld programma doordat de muzikale optredens van tevoren waren opgenomen. Deze werden op een groot scherm in de kerk vertoond. Zo volgden de hoogtepunten elkaar op, waaronder sing-and-songwriter Wyke van Weelden. Zij zong een gevoelig nummer over het meisje met het rode haar. Verder bracht het Haarlems Kinderkoor een geheel eigen versie van John Lennons Imagine.

Vertaling naar het nu
Enkele onderdelen waaronder de Hannie Schaftlezing waren live. Ook las Quinn Schaft een eigengemaakt gedicht voor en zette Jeroen Pliester, de voorzitter van de Nationale Hannie Schaft Stichting, de viering in een hedendaags perspectief: “De wensen en verlangens van een jonge vrouw van lang geleden, zijn niet zo veel anders dan die van vrouwen, mannen en jongeren van nu. De meeste mensen willen het goede doen en er staan als het nodig is. Daarbij helpt het zeker dat – steeds opnieuw – er mensen zijn die het goede voorbeeld geven. In iedereen schuilt wel een Hannie.”

De Grijstinten van de Vrede
“Oorlog en bezetting zetten zaken op scherp”, zo sprak vicepremier Ollongren in de Hannie Schaftlezing. “De confrontatie met een moorddadig regime maakt alles zwart-wit. Maar wat kunnen we met het heroïsche voorbeeld van Hannie Schaft in onze tijd? Dat is nog niet zo gemakkelijk. Waar we nu terugkijkend het nazisme afwijzen, zijn de bedreigingen van onze tijd dubbelzinniger. In plaats van het zwart-wit van de oorlog moeten wij het doen met de grijstinten van de vrede”, aldus vicepremier Ollongren. De lezing van vicepremier Kajsa Ollongren is hier terug te kijken.

Sobere maar grootse viering
Na afloop van de viering in de Grote of St.-Bavokerk liepen de aanwezigen naar het Kenaupark. Aldaar legden zij kransen bij het beeld Vrouw in Verzet, dat door Hannie Schafts medeverzetsstrijder en vriendin Truus Menger-Oversteegen is gemaakt. Het beeld symboliseert Hannie Schaft in haar strijd tegen het onderdrukkende naziregime.
Een groot aantal kijkers uit het hele land konden dankzij NH Nieuws de gehele viering live bekijken op tv en via de website van de Stichting. Zoals vicepremier Ollongren na afloop zei, “het was sober maar groots”.

Meer beeld en terugkijken viering
De gehele viering is in een, met extra beelden verrijkte, gemonteerde versie terug te kijken op: Terugkijken viering. Verder zond de NOS ’s avonds nog een special uit over het leven van Hannie Schaft met hoogtepunten van de viering. Deze special is terug te zien op: NOS-special Hannie Schaft.

Foto’s: Ab van der Deure

Nationale Hannie Schaft Herdenking 2019: motiverend en inspirerend

Op 24 november 2019 vond de jaarlijkse Hannie Schaft Herdenking plaats. In de Groenmarktkerk te Haarlem hield Sigrid Kaag, minister voor buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking  de Hannie Schaft lezing met als titel “Vrijheid en durf in de 21^ste eeuw”. Minister Kaag wees in haar toespraak op de keuze die men moet maken wanneer anderen onrecht wordt aangedaan: acceptatie of verzet? Een keuze waarvoor Hannie Schaft, maar ook Truus en Freddie Oversteegen gesteld werden in een wereld die door onderdrukking en ongelijke behandeling in de greep werd gehouden. Gewone mensen moesten in uitzonderlijke omstandigheden buitengewone dingen doen. Heden ten dage blijft dat actueel. “Want wereldwijd zijn er ook op dit moment velen die onderdrukking aan den lijve ondervinden. Mensen die gekleineerd worden, gediscrimineerd, die oorlog meemaken, onrecht ervaren, of het zien gebeuren”, aldus Sigrid Kaag.

In zijn openingswoord besteedde voorzitter Jeroen Pliester aandacht aan George ten Hoope die na 28 jaar afscheid neemt als beheerder van de Eerebegraafplaats te Bloemendaal, waar Hannie Schaft tezamen met vele andere verzetsstrijders haar laatste rustplaats heeft gevonden. Op het podium geroepen vertelde George kort over hetgeen hem was bijgebleven uit de periode waarin hij beheerder was.

Tijdens de herdenkingsbijeenkomst werd muziek ten gehore gebracht door optredens van twee oud leerlingen van het Kennemer Jeugdorkest, Tobias van der Wardt op Hoorn en Jean Baptise Milon op vleugel. Een indrukwekkend gedicht met de titel ‘Één keer vaker’ werd voorgedragen door Daantje Vink, leerlinge van de Hannie Schaftschool in Haarlem. Dit gedicht was eerder dit jaar te horen op de Dam in Amsterdam tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Het Koninklijk Haarlems Mannenkoor “Zang & Vriendschap” zong het lied ‘Brothers in arms” van Dire Straits. Een fragment uit de in 2020 (het 100e geboortejaar van Hannie Schaft) uit te brengen mini-opera “Hannie & Gemma” werd gezongen door Nicole Bersee die daarbij op vleugel werd begeleid door Tanneke Bethlehem. Het Haarlems Kinderkoor zong het lied ‘Imagine’ van John Lennon, waarmee alle aanwezigen de kerk uit werden geleid.

De Herdenkingsbijeenkomst in de kerk werd traditiegetrouw gevolgd door een Stille Tocht naar het door Truus Menger-Oversteegen gecreëerde monument “Vrouw in verzet” in het Kenaupark. Na een minuut stilte werd de Nederlandse vlag gehesen en werden kransen gelegd. Dit geschiedde onder andere door minister Sigrid Kaag namens de Nationale Hannie Schaft Stichting, de burgemeesters van Haarlem en Bloemendaal, vertegenwoordigers van de stad Osnabrück en vertegenwoordigers van de Stichting Comité vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück en het dispuut Gemma, dat mede door Hannie Schaft werd opgericht.

De herdenking was zeer goed bezocht. Een aantal bezoekers moesten zelfs plaats nemen op de bovengelegen balkons. Familie leden van Hannie Schaft en van Truus en Freddie Oversteegen waren wederom aanwezig. Het was een indrukwekkende herdenking van Hannie Schaft maar met de blik op de toekomst gericht.

Foto’s: Ab van der Deure

Nationale Hannie Schaft Herdenking 2018: impactvol en drukker bezocht dan ooit

Op 25 november 2018 vond de jaarlijkse Hannie Schaft Herdenking plaats. Te midden van honderden aanwezigen hield Jacques Wallage de Hannie Schaftlezing. In een indrukwekkend persoonlijk betoog riep hij op om onrechtvaardigheid te bestrijden en net zoals Hannie Schaft met een “tot hier en niet verder” houding een streep in het zand te trekken. Voorts spoorde Wallage aan tot meer compassie en verbondenheid in de huidige samenleving.

In het openingswoord van de voorzitter werd uitgebreid stilgestaan bij de recent overleden Freddie Oversteegen, de laatste van het vrouwelijke gewapend Verzetstrio.

Het geheel werd muzikaal omlijst door Vera Stam op dwarsfluit en Sarah van den Akker op harp, het Koninklijk Haarlems Mannenkoor “Zang & Vriendschap” dat “No man is an island” zong, een fragment uit de in het 100e geboortejaar van Hannie Schaft uit te brengen mini-opera “Hannie & Gemma” en tot slot Hesce Mourts op cello en Zara le Clercq op vleugel. Door een aantal kinderen werden indrukwekkende gedichten voorgedragen. Ook sprak Wander Kenter, de kleinzoon van Truus Menger-Oversteegen, een aantal woorden om je tegen onrecht te verzetten, ook al is dat nog zo kleinschalig. Dit was de eerste Herdenking zonder de beide zussen Oversteegen. Hun familie was, zoals altijd, ruim vertegenwoordigd.

Na de Herdenkingsbijeenkomst in de kerk volgde de Stille Tocht naar het Kenaupark. Na een minuut stilte werd de Nederlandse vlag gehesen en werden kransen gelegd bij het monument “Vrouw in Verzet”. Dit geschiedde door onder andere de burgemeesters van Haarlem en Bloemendaal, de Nationale Hannie Schaft Stichting, vertegenwoordigers van de stad Osnabrück, de Britse Violette Szabo Foundation en vertegenwoordigers van de Stichting Comité vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück en het Gemma dispuut.

De Herdenking was zeer druk bezocht, door jong en oud. Ook ere-bestuurslid Paul Elsinga, oud-Verzetsleden en een naar Canada geëmigreerde Nederlander die getuige was geweest van de herbegrafenis van Hannie Schaft waren present. Al met al was het een indrukwekkende en geslaagde herdenking. Vol inspiratie gaat de Stichting door met zijn missie.

Foto’s: Ab van der Deure