Hannie door de ogen van…
Jos Wienen, Burgemeester van Haarlem – Het portret van Hannie Schaft
Op mijn werkkamer op het stadhuis van Haarlem hangt een foto van Hannie Schaft. Ik kijk er regelmatig naar. Een jonge vrouw. Zo gewoon. Dat was Hannie. Maar ook een heldin. Geconfronteerd met de onmenselijke behandeling van Joodse mensen door de bezetters in de Tweede Wereldoorlog en hun handlangers ging zij in verzet. Veel mensen keken gegeneerd weg of verdrongen de afschuwelijke werkelijkheid. Als je er niet op lette, leek het gewone leven gewoon door te gaan en kon je gewoon doorleven. Als je geen Jood was. Maar er waren er die, vanuit een sterk besef dat dit niet kan, niet gewoon doorleefden, maar in verzet kwamen.
In Haarlem vallen in dat verband enkele vrouwen speciaal op. Hannie Schaft en de zusjes Truus en Freddie Overstegen, en Betsie en Corrie ten Boom met hun vader Casper. Gewone mensen die hun leven op het spel zetten, om het kwaad te weerstaan, ook met geweld, of om de vervolgden te helpen en een schuilplaats te bieden. Hun verzet kwam voort uit een diepe medemenselijkheid, gescherpt door een sterke innerlijke overtuiging, communistisch of christelijk. Hannie Schaft en Betsie en Casper ten Boom betaalden hun verzet met hun leven.
Hannie Schaft blijft inspireren. Omdat ze zo gewoon was, een jonge veelbelovende vrouw, maar ongewoon in haar nee zeggen tegen wat onduldbaar was, tegen vervolging en ontmenselijking van mensen. Compromisloos ging zij de strijd aan tegen het overweldigende monsterlijke kwaad en degenen die zich in dienst daarvan stelden. Het houdt ons een spiegel voor. Om waakzaam te zijn. Onze situatie is anders. Onrecht om ons heen heeft niet die monsterlijke trekken van de Jodenvervolging. En ons eigen leven staat niet direct op het spel. Maar als ik kijk naar haar portret besef ik dat het voorbeeld van dit gewone meisje niet vrijblijvend is. Waar mensen ontmenselijkt worden moeten mensen opstaan en in verzet komen. Vrijheid en rechtstaat hebben een prijs. Ook vandaag. Daarom blijven we Hannie Schaft herdenken.Jos Wienen – Burgemeester van Haarlem
